هر آن چه از مشاوره مدیریت می دانیم + سوالات مهم

امر مشاوره در حوزه‌های مختلف تجارت به افزایش کارایی و بهره‌وری کسب و کار هدف، منتهی می شود. احتمالا مشاوره مدیریت از کارآمدترین و موثرترین مشاوره‌های موجود در جهان تجارت امروزی باشد، اما پیش از این مشاوره حقوقی، مشاوره فناوری اطلاعات و … را نیز در جای خود تجربه کرده‌ایم. یک حسابدار که مشاوره مالیاتی ارائه می‌دهد، به عنوان مشاور مالیات خوانده شده و اگر از یک وکیل برای نوشتن یک دادخواست حقوقی کمک بگیریم، او را مشاور حقوقی خواهیم خواند. اما زمانی که از اصطلاح مشاور مدیریت یا مشاور استراتژی استفاده می‌کنیم، منظور ما مفهوم ویژه و خاصی است. این به یک صنعت مادر اشاره دارد که گروهی از ذهن‌های بسیار هوشمند در آن فعالیت دارند.

جالب است بدانید که نخستین شرکت مشاوره مدیریت در جهان، شرکت آرتور دی. لیتل بود که تاسیس آن به سال ۱۸۸۶ میلادی بازمی‌گردد. به جز آن فردریک وینسلو تیلور نیز نخستین مشاور مدیریت مستقل بود که در سال ۱۸۹۳ میلادی در شهر فیلادلفیا در این زمینه فعالیت خود را آغاز نمود.

مشاوره مدیریت چیست؟

مشاوره مدیریت تحلیلی هوشمندانه است که به مشتریان (مدیران) در حل مسائل و مشکلات پیچیده سازمان کمک می‌کند. مشاوران مدیریت به پروژه‌هایی وارد می‌شوند که طی آن‌ها، به مشتریان و مدیران در ارتقا عملکرد تجاری برتر و در نهایت ایجاد ارزش برای سهامداران و مالکان برند تجاری کمک خواهند کرد. شرکت‌ها و سازمان‌های نیازمند یک تیم مشاور مدیریت حرفه‌ای، می‌توانند شامل شرکت‌های دولتی، سازمان‌های خصوصی، سازمان‌های غیرانتفاعی و … باشند.

یک مشاور مدیریت در مقابل کسب و کارهای مختلف، به سوالات زیر به عنوان نمونه پاسخ خواهد داد:

• آیا شرکت بیمه باید وارد بازار جدیدی شود؟ اگر چنین است، تامین سرمایه لازم آن، بهتر است چطور انجام شود؟
• آیا هتل ایکس باید قیمت‌های خود را افزایش دهد؟ اگر چنین است، تا چه اندازه‌ای؟ به چه دلایلی باید این اتفاق شکل بگیرد؟
• آیا شرکت ایکس باید سهمی از تولید خود را صادر کند یا خیر؟ اگر چنین است، چه درصدی؟
• شرکت بهداشتی آرایشی ایکس چه کاری می‌تواند انجام دهد تا سود خالص خود را صعودی سازد؟
• ۵ سال دیگر چشم انداز و استراتژی رقابتی شرکت ایکس چطور خواهد بود؟
• اگر شرکت مدیریت پسماند ایکس، یکی دیگر از فعالان صنعت را در منطقه خود خریداری کند، چه همکاری‌های بالقوه‌ای به وجود خواهد آمد؟
• انتظار و تقاضا در ۱۰ ساله آینده محصول یا خدمات ایکس چقدر خواهد بود؟ محرک‌های اصلی کدامند؟

این سوالات و نمونه‌های مشابه دیگر مشاوره مدیریت در صنایع و کسب و کارهای مختلف، به طور کلی نیازمند بررسی و پاسخ‌دهی از سوی مشاوران مدیریت هستند. انواع سوالات حوزه استراتژیک سازمان، مشکلات و معضلات را که مدیران برای تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان با آن‌ها روبرو هستند، به وسیله مشاور مدیریت آنالیز و تحلیل شده و با بررسی‌های درون سازمانی و در بازار هدف، به نقطه نتیجه‌گیری می‌رسد. به طور خلاصه می‌توان گفت که مشاور مدیریت نقش اساسی در کمک به تصمیم سازی مدیران میانی و ارشد در کوتاه مدت و بلند مدت دارد.

حال با یک سوال کاملا معقول و منطقی روبرو می‌شویم:

چگونه ممکن است یک فرد خارجی در یک بنگاه اقتصادی – شخصی که حتی لزوما در آن صنعت خاص، متخصص نیست – بتواند برای کمک به آن کسب و کار و سازمان، در تصمیم گیری‌های کلان، تحول آفرینی مثبت داشته باشد؟

به نظر می‌رسد که در نگاه اول بعید است که یک فرد بیرونی بتواند در تخصص سازمانی دخیل بوده و جهت‌دهی به تصمیمات را به طور مثبت رقم بزند. اما واقعیت این است که تمام شرکت‌های متوسط و بزرگ، برای بهبود فرایندهای خود، در فضای چالش‌برانگیز اقتصادی به استخدام مشاوران مدیریت ادامه داده و غالب مواقع از این محل به سودآوری و موفقیت بیشتری دست یافته‌اند. به عبارت دیگر تقاضای قابل توجهی برای خدمات مشاوره مدیریت وجود دارد و همه این‌ها حاکی از آن است که این تقاضا سالم و کاملا رو به رشد خواهد بود.

تصمیم‌گیری بهتر

اگر چه مشاور مدیریت در ماهیت صنایع دارای تخصص نیست، اما یک موضوع مشترک در تمامی این پروژه‌های مشاوره مدیریت وجود دارد: آن‌ها معمولا شامل تحقیقات، تجزیه و تحلیل‌های زیادی هستند. مشاور مدیریت نسبت به مشتری (مدیر) مقابل خود، دارای یک مزیت است: مشاور مدیریت در انجام تحقیقات، تجزیه و تحلیل اطلاعات به شکل تخصصی ورود کرده و فارغ از محتوای کسب و کار، قدرت تحلیل بالاتری نسبت به مسائل داخل سازمانی و بازار هدف دارد.

نکته مهم دیگر به نفع مشاوران مدیریت، عینیت خارجی است. به زبانی ساده‌تر، شرکت‌های مشاوره مدیریت، معمولا به عنوان افراد خارجی برای کمک به تصمیم‌گیری استخدام می‌شوند. به عنوان مثال، یک مدیر ارشد ممکن است به شدت احساس کند که تصمیم ایکس وی، به طور استراتژیک صحیح است، اما هنوز از عواقب و زوایای دیگر آن، مطمئن نیست. این مدیر به کمک یک شرکت مشاوره مدیریت، بررسی این که آیا تصمیم ایکس، به راستی بهترین کار است یا خیر، را به سرانجام رسانده و تصمیم قطعی را اتخاذ خواهد کرد. دقت داشته باشید که در این مرحله تنها تصمیم‌گیری قطعی ملاک نیست، بلکه نیازمند تصمیم حداکثر تضمین شده‌ای هستیم که سودآوری یا به هر شکل انتظارات را برآورده سازد.

انتخاب مشاوره مدیریت بیرون از سازمان، باعث می شود که نگاه متفاوت و به مراتب دقیق تر و تیزبینانه تری بر مسائل درون سازمانی صورت بگیرد. هر آن قدر که تیم مدریت احاطه کاملی بر اوضاع داشته باشد، باز مشاور مدیریت بیرونی می تواند نگاه متفاوتی داشته و مسائل را به شکلی بازتر مورد بررسی و آنالیز قرار دهد. پس از آن ارائه راه حل های مدیریتی با استانداردهای درون سازمانی، هماهنگ شده و ساختار درستی به خود خواهند گرفت.

کاهش هزینه‌ها از طریق مشاوره مدیریت

مشاوران مدیریت با حل مشکلات و یافتن روش‌های جدید و بهتر برای انجام امور، به مشاغل کمک می‌کنند تا عملکرد خود را بهبود بخشیده و رشد کنند. دقت داشته باشید که مشاوره مدیریت تنها به بخش خصوصی منتهی نیست، بلکه بسیار از شرکت‌های مشاوره با سازمان‌های دولتی همکاری می‌کنند تا به توسعه خدمات خود کمک کرده و هزینه‌ها را کاهش داده و پس‌انداز بیشتری داشته باشند.

شرکت‌های مشاوره مدیریت خدماتی را در تمام زمینه‌های تجاری، منابع انسانی، بازاریابی، فناوری اطلاعات و امور مالی ارائه می‌دهند. با توجه به ابعاد و وجه های مختلف یک سازمان، مشاوره مدیریت نیز به همان ابعاد و گستردگی خواهد بود و در صورتی که این مشاوره به صورت موازی در تمامی ابعاد سازمانی صورت گرفته و در مراحل پیاده سازی نیز به همان شکل در تمام ابعاد اجرا شود، بارها موثرتر خواهد بود.

نقش اساسی مشاور مدیریت این است که مشتری خود را با ممیزی وضع موجود، توصیه‌های خود برای بهبود و یک برنامه عملی برای اجرا، در مسیر مطمئن‌تری قرار دهد. این مشاوره مدیریت می‌تواند در مورد یک پروژه خاص یا به طور گسترده‌تر در مورد ساختار یک شرکت باشد. درک مستقیم از وضعیت فعلی سازمان، بررسی سوابق و پیش بینی چالش ها و بحران و ریسک های احتمالی نیز در قالب همین مشاوره مدریت می گنجد. به واقع مشاوره مدیریت ۳۶۰ یا هوشمند و همه جانبه، پوشش کاملی بر تمامی زوایای کار سازمانی خواهد داشت و هیچ روزنه ای را از قلم نمی اندازد.

چرا مشاغل به مشاوره مدیریت نیاز دارند؟

مشاوره مدیریت غالبا جای خالی مهارت‌های یک تجارت را پر خواهند کرد. در نظر داشته باشید که برون‌سپاری این کار، بسیار ارزان‌تر از استخدام یک تیم مشاور مدیریت مقیم در شرکت خواهد بود. با استفاده از این خدمت، مدیران تراز اول شرکت‌ها و سازمان‌ها، می‌توانند تصمیم‌های به مراتب سازنده‌تری اتخاذ کرده و طبق تجربه، بسیاری از شرکت‌های در معرض ورشکستگی، از این طریق دوباره به بازار خود بازمی‌گردند.

البته این بدان معنا نیست که تنها در زمان بحران زدگی شرکت‌ها و سازمان‌ها، حضور تیم مشاور مدیریت نیاز خواهد بود، بلکه در دوران رونق نیز، با به کار گیری این خدمت، می‌توان به بهره‌وری بالاتر دست یافته و حفظ شرایط را رو به جلو، فراهم ساخت.

شرکت‌ها و سازمان‌ها به مشاوره مدیریت نیاز دارند تا پروسه زیر در فرآیند مدیریت سازمانی آن‌ها طی شود:

• تعریف مساله: ما برای حل چه مسئله‌ای تلاش می‌کنیم؟ در صورتی که شناخت درستی نسبت به مساله موجود وجود نداشته باشد، نمی‌توان به درستی برای حل آن اقدامات لازم را به انجام رسانید. از این روی در گام نخستین، باید سرفصل‌ها مشخص شده و در گام‌های بعدی به ترسیم خط مشی لازم پرداخت.
• رویکرد: چگونه می‌خواهیم این مسئله را بررسی کنیم؟ بررسی هر مساله‌ای در قلب مدیریت سازمانی و به طور کلی سازمان، نیازمند رویکردهای جداگانه است و لزوما نمی‌توان صورت مساله‌های متفاوت را با رویکردهایی مشابه بررسی و آنالیز کرد.
• جمع آوری داده‌ها: در مورد این مساله هر چه در توان داریم، باید پیدا کنیم. جمع آوری داده‌ها، امری تخصصی است که باید به شکل کاملا حرفه‌ای به آن پرداخت و در به دست آوردن داده‌های مختلف سازمانی و مهندسی آن‌ها، کاملا متمرکز عمل کرد.
• تجزیه و تحلیل داده‌ها: داده‌های ما چه چیزی را نشان می‌دهند؟ پس از جمع آوری داده‌ها، به تجزیه و تحلیل و آنالیز صحیح آن‌ها نیاز داریم. در غیر این صورت داده‌های به دست آورده شده، کارایی لازم را نخواهند داشت و نمی‌توان نتایج درستی از آن‌ها به دست آورد.
• مشاوره: با توجه به اطلاعات و تخصص ما، بهترین راه حل چیست؟ در نهایت اکنون ابزارهای لازم برای جهت دهی به مدیریت و سازمان را در اختیار داریم، اما باید دید که با این جهت گیری، چه تصمیماتی اتخاذ خواهد شد. آیا در جهت اصلاحات است یا به طور کلی برخی از فرآیندها را تغییر می‌دهد.
• اجرا: بر اساس توصیه‌ها و مشاوره، تغییرات مثبت را اعمال می‌کنیم. دقت داشته باشید که پس از تعیین روش‌ها و تغییرات، اجرای آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. این اجرا باید به شکلی دقیق و حرفه‌ای صورت گرفته و نظارتی بر آن وجود داشته باشد.

انواع مشاوران مدیریت

در حال حاضر مشاوره مدیریت به دو صورت شرکت‌های مشاوره مدیریت و نیز مشاوران فریلنسر ارائه می‌شود.

• شرکت‌های مشاوره مدیریت: زمانی که با شرکت‌های مشاور مدیریت روبرو باشید، غالبا یک تیم مشاوره در مقابل شما قرار گرفته و می‌توانید بهترین بهره‌برداری را داشته باشید. به علاوه دریافت خدمات مشاوره مدیریتی از جانب شرکت‌های مشاوره، دارای این امتیاز است که پاسخگویی و تعهد به شکلی سازمان یافته پیش رفته و اطمینان خاطر بیشتری از عملکرد موثر خواهید داشت.
• مشاور مدیریت فریلنسر: تعدادی از مشاوران مدیریت یا مشاوران سایر بخش‌های سازمانی، به صورت مستقل و فریلنسرینگ فعالیت می‌کنند. در صورتی که مایل به دریافت خدمات مشاوره از این محور باشید، توصیه می‌کنیم که اعتبارسنجی و سوابق حرفه‌ای مشاور مدیریت را به خوبی بررسی نمایید.

مشاور مدیریت تایید صلاحیت شده بین‌المللی یا CMC کیست؟

CMC مخفف عبارت Certified Management Consultant است و این گواهینامه بین المللی به مشاوران مدیریت تائید صلاحیت شده بین المللی داده می‌شود. لازم به ذکر است که مرجع بین‌المللی صادرکننده این گواهی نامه صلاحیت در سال ۱۹۸۷ میلادی ایجاد شد و در حال حاضر در ایران و ۵۰ کشور دیگر، برقرار بوده و نمایندگی رسمی دارد.

کلام آخر

در بالا مروری بر مفاهیم مشاوره مدیریت  و زوایای مختلف آن داشتیم. اگر چه هر بنگاه اقتصادی می‌تواند به لحاظ رویکرد شغلی متفاوت باشد، اما به طور کلی یک مشاور مدیریت می‌تواند راه حل‌های بهینه برای برخی از ساختارهای پیچیده تجاری و سازمانی را ارائه دهد. در حالی که بسیاری از مشاوران در یک زمینه تخصص خاص تمرکز دارند، مشاوران مدیریت بر رهبری سازمان‌ها برای بهبود عملکرد و عملیات کلی متمرکز هستند. مشاوران مدیریت اغلب با مدیران سطح A، روبرو بوده و روی مسائل پیچیده سازمانی کار می‌کنند.

برخی از شرکت های مشاوره مدیریت روی صنایع خاصی چون واحدهای بهداشتی و آرایشی، فناوری اطلاعات یا بازاریابی تمرکز دارند، اما در شرکت مشاوره مدیریت و فناوری غزال، این ویژگی خاص و منحصر به فرد وجود دارد که با توجه به تجربیات گذشته متخصصین این شرکت در صنایع مختلف، خدمات مشاوره مدیریت به طیف وسیعی از صنایع ارائه می‌شود.