تولید ناب؛ یک سیستم مدیریتی است که بر بهبود فرآیند تولید کالاها و خدمات بر اساس حذف همه انواع اتلاف ها (موداها) در همه جنبههای یک سازمان تمرکز دارد.
تولید ناب میتواند از طریق حذف یا کاهش اتلافها، ارزش مورد نیاز و رضایت مشتری را به حداکثر برساند. حذف اتلاف در عین حال باعث کوتاه شدن زمان انتظار تولید (lead time) یک محصول یا خدمت میشود.
زمان انتظار تولید، عبارت است از فاصله میان ورود مواد اولیه به کارخانه تا رسیدن محصول نهایی به دست مشتری یا فاصله میان دریافت یک درخواست تا ارائه یک خدمت به مشتری.
- تضمین کیفیت محصول از طریق بهینه سازی فرآیندها
- تحویل به میزان توافق شده و در زمان مورد نیاز مشتری
- استفاده بهینه از منابع (منابع انسانی، مواد و تجهیزات)
- ایجاد محیط کاری مناسب در بالاترین سطح انسانی
همانطور که در شکل زیر مشاهده می نمایید ، مدل LPS دارای یک بخش زیرساختی در قسمت پایین است که متشکل از ساختار سازمانی، سازماندهی و فرهنگ سازی است که توجه به آنها در تغییر رویکرد به تولید ناب لازم و ضروری است.
“در شروع حرکت به سمت تولید ناب باید از آمادگی سازمان و کفایت وجود شرایط مناسب در این زمینه اطمینان حاصل گردد. “
قسمت بالایی این مدل به اهداف سازمان می پردازد. تحلیل این اهداف است که باید سازمان را در اجرای سیستم تولید ناب و اولویت بندی فعالیت ها متقاعد نماید. این بخش، اهداف و سیاست های کلی سازمان را مشخص می کند. تعالی پایدار (اهداف تجاری) و ویژگی های محصول QCT (اهداف عملیاتی شامل Quality, Cost ,Time)، همچنین توسعه کارکنان (People) شاخص هایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. برای این شاخص ها، متناسب با شرایط محیط کسب و کار باید اهداف مشخصی تعیین گردد. این اهداف در مرحله بعدی به سطوح پایینتر تسری می یابند.
مهمترین زیرسیستم های توسعه تفکر ناب در سیستم LPS، عبارتند از:
- مدیریت کیفیت فراگیر (TQM)
- تحویل به موقع (JIT)
- نگهداری و تعمیرات فراگیر (TPM)
که این مفاهیم در مدل مفهومی فوق در شکل ستون های بنا و به عنوان عوامل تحقق پایدار اهداف سازمان، نشان داده شده اند.
مجموعه ای از ابزار و تکنیک ها، به صورت مشترک و استاندارد در تمامی فرایندهای LPS مورد استفاده قرار می گیرد. این مفاهیم می بایست در تمامی بخشهای زنجیره ارزش سازمان، توسعه یابد.
در شکل هرم از پایین تا بالای آن، مراحل طی نمودن راه جهت ناب شدن سیستم تولیدی مشخص شده است. همانگونه که در شکل بالا مشاهده می گردد طی نمودن این مسیر می بایست از پله های زیرین آغاز گردد و به تدریج و پس از طی نمودن موفق هرگام، به گام بالاتر و سطح بالاتر حرکت کرد. با حرکت از سوی پایین به سمت بالا به تدریج سازمان به ناب شدن نزدیکتر میگردد و پس از طی مراحل و تثبیت و استقرار تمام ماژول ها، سازمان می تواند توسعه پایدار را تجربه نماید.