بهرهوری کلمهای است که در دنیای کسب و کار زیاد میشنویم؛ چرا که شانس موفقیت یک سازمان بستگی زیادی به بهرهوری آن دارد. بهرهوری در کسب و کارهای تولیدی، بدون در نظر گرفتن اندازه کسب و کار، بازار هدف، ورودیها، موقعیت جغرافیایی و برند شما، ضامن بقا و حیات سازمان است. ضمن آنکه هرگونه بهبودی که در سطوح بهرهوری ایجاد شود، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر رقابت‌پذیری و سودآوری شما به عنوان یک کسب وکار داشته باشد.
بهره وری چیست و چرا مهم است؟
به بیان ساده بهره وری (Productivity) عبارتست از چگونگی تبدیل ورودیها (مواد اولیه، منابع مالی، زمان، تجهیزات و منابع انسانی) به خروجی‌ها (کالاها و خدمات). بهره وری در سازمان نشاندهنده میزان درآمد حاصل از ورودی هاست و نسبت بین حجم ورودیها و حجم خروجی‌ها را برای دستیابی به اهداف سازمان نشان می‌دهد. از آنجاییکه بهرهوری تمام جنبه‌های کسب و کار را در بر می‌گیرد، لذا فرآیندهای ناکارآمد و با بهرهوری پایین، موجب تحمیل هزینه‌های هنگفت به سازمان می‌شود و این افزایش هزینه‌ها به طور مستقیم بر روی کیفیت محصولات و بهای تمام شده آنها تاثیرگذار خواهد بود که در نهایت رضایت مشتریان و میزان درآمد حاصل از فروش تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
Productivity، نشان دهنده سطح عملکرد شرکت است و صرف نظر از اینکه در حال حاضر چقدر سازمان شما موفق است؛ بهره وری چیزی است که همواره می‌توان آن را بهبود بخشید و از مزایای آن بهره مند شد. برخی از مزایای بهبود بهره وری در سازمان عبارتند از:
- جلب رضایت حداکثری مشتریان از طریق ارائه محصولات با کیفیت؛
- صرفه جویی در مصرف منابع و انرژی و در نتیجه کاهش هزینه‌ها؛
- کاهش سطح استرس سازمانی به میزان قابل توجه؛
- صرفه جویی در زمان و در نتیجه بهبود حسِ رفاه؛
- بهره مندی کامل از تمام پتانسیلهای کاری؛
- بهبود فرهنگ تعالی سازمانی و محیط کار؛
- افزایش انگیزه و رضایت شغلی کارکنان؛
- برقراری ارتباطات اثربخش با کارکنان؛
- تسهیل تحقق اهداف سازمانی؛
- کاهش ضایعات و اتلاف‌ها.
راهکارهای افزایش بهره وری در تولید
همانطور که گفتیم، کیفیت خروجی‌ها (محصولات یا خدمات)، میزان درآمد، سودآوری و رضایت مشتریانِ شما به شدت به میزان بهرهوری در تولید بستگی دارد. به همین دلیل در دنیای تولید، بهره وری یکی از معیارهای کلیدی موفقیت است و افزایش بهره وری تولید در کسب و کارها، منبع کلیدی رشد اقتصادی و بقا در دنیای رقابتی است. عوامل کلیدی ای که بر بهره وری تولید اثرگذار هستند عبارتند از:
- سرمایه‌های فیزیکی: ماشین آلات و تجهیزاتی که یک شرکت تولیدی برای تولید محصولات خود از آن ها استفاده می‌کند.
- دانش تکنولوژیک: این مورد به دانش فنی و دانش عمومی شرکت‌ها برای تولید کالا با کارایی بالا اشاره دارد.
- سرمایه‌های انسانی: به کارکنان سازمان به همراه مهارت و دانش خاص آن ها برای تولید کالا اشاره دارد.
- منابع طبیعی: شامل منابع تجدید پذیر یا تجدید ناپذیرِ مورد نیاز برای تولید کالا است.
با توجه به اهمیت افزایش بهره وری در تولید، در این قسمت به برخی از مهم‌‌ترین راه های افزایش بهره وری در تولید اشاره خواهیم کرد.
-
همگام شدن با تکنولوژی:
همگام شدن با پیشرفت‌های تکنولوژی و پیاده سازی آن در فضای کسب و کار، یک راه اثبات شده به منظور افزایش بهره وری در تولید و کارایی است. استفاده از تجهیزات پیشرفته و سیستم‌های کامپیوتری به میزان قابل توجهی خطاهای انسانی را کاهش می‌دهد و سرعت تولید را حداکثر می‌کند. به همین دلیل، امروزه بسیاری از تولیدکنندگان در تلاش هستند تا بخش بیشتری از فرایندهای کاری خود را خودکارسازی کنند.
استفاده از تکنولوژی در تولید، دسترسی به داده‌های منسجم و دقیق را برای صاحبان کسب و کار تسهیل می‌کند. بر این اساس، مدیران میتوانند با استفاده از این داده‌ها، عملکردهای مالی‌ای که بر روی تصمیمات مربوط به تولید اثرگذار هستند را با درصد خطای کمتری پیش بینی کنند و در نتیجه، رویکردهای هوشمندانه‌تری را در جریان تولید اتخاذ نمایند.
همچنین، ابزارهای تجارت الکترونیک امکان مدیریت موجودی را برای سازمان‌ها فراهم می آورند؛ به این معنا که چه تعداد محصول، در چه زمانی باید تولید شود که نیاز به هزینه‌های هنگفت انبارداری نباشد. این کارکرد، اتلاف‌ها را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، فرایندهای لجستیکی را بهبود می‌بخشد و دوباره کاری را به حداقل می‌رساند و در عوض برای مدیران و کارکنان این امکان را فراهم می‌کند تا بر روی فعالیت‌هایی تمرکز کنند که ارزش افزوده بیشتری خواهند داشت.
-
کاهش اتلاف‌ها و ضایعات:
اتلاف‌ها در فضای کسب و کار میتوانند یکی از عمده‌ترین عوامل ناکارآمدی و هدر رفت هزینه‌ها باشند که در قالب زمان، منابع یا نیروی انسانی خود را نشان می‌دهند. هر کسب و کاری پیش از اینکه به افزایش سطح تولید فکر کند و برای آن برنامه ریزی نماید، ابتدا باید به این سوال پاسخ دهد که چگونه می‌توان از منابع موجود، به حداکثر بهره برداری دست پیدا کرد. رسیدن به این نقطه، به شما کمک می‌کند تا به راحتی نحوه افزایش خروجی‌ها را پیدا کنید.
یکی از کلیدیترین راهکارها در جهت کاهش اتلاف‌ها، تولید به هنگام یا Just-in-time است که از زیر مجموعه های سیستم تولید ناب است که هدف آن به حداقل رساندن ضایعات و هزینه هاست. در تولید به هنگام که به اختصار به آن JIT نیز گفته می‌شود، خرید مواد اولیه تنها زمانی انجام می‌شود که برای محصولات تقاضا وجود دارد. به عبارت دیگر، سفارش مواد خام در JIT همسو با برنامه‌های تولید است؛ به همین سبب هزینه نگهداری موجودی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه امروزه مسائل زیست محیطی و سبز بودن کسب و کارها برای مشتریان مهم است، لذا در صورت عدم کاهش ضایعات ممکن است محبوبیت خود را در بین مصرف کنندگان از دست بدهید و سودآوری شما کاهش یابد. این امر به خودی خود با اهداف سازمانی و افزایش بهره وری تولید در تضاد است.
-
توجه به مدیریت دانش و استخدام نیروی کار ماهر و متنوع:
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های کسب و کارهای تولیدی، نبود نیروی کار ماهر است. شاید بتوان گفت با توجه به ماهیتی که فضاهای تولیدی صنعتی دارند؛ این دسته از مشاغل معمولاً برای نیروی کار جوان و ماهر جذابیت چندانی ندارد. از سوی دیگر، بسیاری از افراد شاغل در حوزه‌های تولیدی نیز در حال بازنشسته شدن هستند که این امر، مشکل نیروی انسانی در کسب وکارهای تولیدی را دو چندان می‌کند. بنابراین، شرکت‌ها برای اینکه از رقبای خود عقب نمانند، بایستی محیط‌های کاری جذابی برای نیروهای جدید فراهم کنند و فرصت آموزش نیروهای جدید توسط نیروهای قدیمی و خبره (مدیریت دانش) را مغتنم بشمارند.
چرا که با بازنشسته شدن نیروی کارِ ماهر، بخش زیادی از دانش سازمانی، از سازمان خارج می‌شود و مدیران، باید قبل از وقوع این مسئله، تمهیداتی بیاندیشند. نیروی کار جدید تا زمانیکه با فضای کار آشنا شود و فوت و فن‌های کار را بیاموزد، تاثیری دومینویی در کاهش سرعت تمامی فرایندهای سازمان خواهد داشت. همچنین استخدام نیروی کار با مجموعه ای از مهارت‌ها، باعث ایجاد فضای کاری پویا، خلاق و نوآور تر می‌شود که تضمین کننده بهره وری هر چه بیشتر در تولید خواهد بود.
-
سرمایه گذاری بر روی منابع انسانی:
بدون شک کارکنان، با ارزش‌ترین داراییهای هر کسب و کاری محسوب می شوند. عدم سرمایه گذاری بر روی آنان به سازمان آسیب می‌رساند. فرآیندهای سازمانی همواره در حال تکامل و به روز رسانی هستند و ابزارهای مرتبط با کار در طول زمان تغییر میکنند؛ بنابراین باید اطمینان حاصل کنید که دانش و آموزش‌های مربوطه به کارکنان داده می‌شود تا با کسب مجموعه مهارت‌های مورد نیاز، کار خود را به درستی انجام دهند و همگام با تغییرات پیش روند.
همواره به خاطر داشته باشید که بهره وری در تولید، با کارکنان آگاه آغاز می‌شود که احساس تعهد و ارزش میکنند. آموزش کارکنان منجر به عملکرد بهتر آن ها و افزایش بهره وری در تولید می‌شود. علاوه بر این، آن ها احساس ارزشمندی می کنند و رضایت شغلی افزایش می یابد، در نتیجه نرخ خروج و خستگی آن ها از فضای کار به حداقل ممکن می رسد.
-
شناسایی گلوگاه ها در فرایندهای کسب و کار:
یکی دیگر از راه های افزایش بهره وری در تولید شناسایی تنگناها و گلوگاه هایی است که سرعت فرایندهای تولید را کاهش می‌دهند یا به طور کلی باعث توقف آن می‌شوند. برخی از عوامل رایجی که باعث ایجاد گلوگاه در سازمان می‌شوند عبارتند از: فرهنگ نامناسب سازمانی، جو سازمانی ضعیف، فقدان برنامه ریزی استراتژیک، تجهیزات فرسوده یا خراب، عدم آموزش صحیح کارکنان، انتخاب و استخدام افراد ناکارامد و … . با تشخیص و شناسایی گلوگاه‌ها، سرعت و حجم تولید افزایش می‌یابد و متعاقب آن در زمان تولید و منابع مصرفی صرفه جویی می‌شود.
-
پیش بینی و برنامه ریزی برای تولید:
برنامه ریزی برای تولید به شما کمک می‌کند تا از زمان در دسترس به بهترین شکل ممکن استفاده کنید و کارکنان خود را به درستی به فرایندهای مختلف تخصیص دهید. پیش بینی و تخمین مدیران سازمان در خصوص تقاضای بازار می‌تواند چرخش‌های کاری را بهینه نماید. چرا که مدیران می‌دانند چه زمان‌هایی نیاز است تا نیروی کار بیشتری استخدام کنند یا چه زمانی باید شیفت‌های کاری را افزایش دهند تا در نتیجه آن، خستگی کارکنان کاهش یابد و بهره وری در تولید حاصل شود.
-
برقراری ارتباطات اثربخش در محل کار:
استراتژی‌های ارتباطات اثربخش در محیط کار، باعث برقراری روابط مبتنی بر اعتماد بین مدیران و کارکنان می‌گردد. برقراری ارتباطات موثر در بین اعضای یک تیمِ کاری به منظور دستیابی به اهداف سازمان و افزایش بهره وری سازمانی، حیاتی است. روابط کاری آنقدر تاثیرگذار هستند که می‌تواند در دنیای کسب و کار، انقلاب ایجاد کنند. بنابراین، شما به عنوان مدیر یک شرکت باید کار تیمی را تشویق کنید و فرصتی جهت آشنایی و ارتباط هر چه بیشتر کارکنان با یکدیگر به منظور بیان دیدگاه‌های خود فراهم کنید.
-
بهینه کردن چیدمان و جانمایی تجهیزات و ماشین آلات:
کف کارخانه و چیدمان دستگاه‌ها یکی دیگر از جنبه‌هایی است که به منظور افزایش بهره وری تولید، باید بهینه‌سازی شوند. تجزیه و تحلیل چیدمان فضای کار به منظور افزایش بهره وری خط تولید بسیار حائز اهمیت است. در چیدمان ماشین آلات، حتما ترتیب فرایندها را در نظر بگیرید و تا آنجا که ممکن است سعی کنید فضای کار شلوغ نشود؛ چرا که شلوغی و نامرتب بودن، احتمال خطا را بالا می برد و باعث کاهش سطح عملکرد می‌شود.
-
نگهداری و تعمیرات تجهیزات و ماشین آلات:
عدم نگهداری موثر از تجهیزات و دستگاه ها می‌تواند به طور جدی بهره وری تولید را مختل کند. اگر یکی از ماشین آلات در لحظهای مهم خراب شود یا از کار بیفتد، ناگزیر بر روی عملکرد کلی اثر خواهد گذاشت. بنابراین، به روز رسانی تجهیزات و اتخاذ رویکرد پیشگیرانه نسبت به نگهداری آن ها، شما را در فضای رقابت پیشرو نگه می‌دارد و باعث افزایش بهره وری خط تولید می‌شود.
-
مدیریت زنجیره تامین و بهبود کارایی آن:
مدیریت صحیح زنجیره تامین، قدرت مذاکره شما را بالا می‌برد و به شما کمک می‌کند که محصولاتی با کیفیت، با بهترین نرخ و در کوتاه ترین زمان، دریافت کنید. این امر به نوبه خود هزینه‌های مرتبط با موجودی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و در نتیجه بهره وری تولید را بیشینه می‌کند.
-
بهینه کردن فرایندهای کاری:
با بهبود جریان های کاری سازمان و حذف فرایندهای غیر ضروری، استفاده بهینه از منابع ممکن می‌شود. از مهم ترین دستاوردهای بهینه سازی فرایندهای تولید می‌توان به ساده سازی عملیات، مدیریت زمان، کاهش اشتباهات آتی، بهبود مدیریت منابع، صرفه‌جویی مالی، بهبود کیفیت محصولات تولیدی و افزایش بهره وری خط تولید اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: ۵ گام بهینه‌سازی فرآیندهای کسب وکار
-
آمادگی برای اتفاقات غیر منتظره:
بهبود بهره وری، به وضوح در پاسخگویی به افزایش حجم تقاضای بازار (که ممکن است فصلی یا به دلیل محبوبیت محصول یا برند در بین مشتریان باشد)، تاثیرگذار است. اگر تمام عوامل کسب و کار شما برای دوران اوج تقاضا آماده نباشند؛ محکوم به شکست خواهید بود. این دقیقا همانجایی است که فرایندهای کارآمد، کارکنان ماهر و مدیریت صحیح موجودی به کمک شما خواهند آمد تا به حداکثر بهره وری در تولید دست یابید.
| نویسنده: تیم تحقیق و توسعه غزال |
| منبع مقاله: – peoplelinkstaffing.com – yamatoscale.co.uk – oneadvanced.com – beekeeper.io – indeed.com – become.co – gwp.co.uk |
 |
