فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ به منظور اثربخشی بیشتر در بازار رقابتی امروز جهت رسیدن به اهداف تجاری، تدوین و اجرا می‌شوند. نبود این مهم باعث می‌شود سازمان‌های هلدینگ در مسیر اشتباهی قرار گیرند که به صرف انرژی و هزینه‌های اضافی منجر می‌شود. این مهم حتی ممکن است باعث منحل شدن همیشگی یک هلدینگ بزرگ شود!
فرآیندهای استراتژیک در سازمان‌های هلدینگ پیچیگی‌های خاص خود را دارند، به همین دلیل اکثر این سازمانها در مرحله شناسایی فرآیندهای استراتژیک خود با مشکلات متعدد روبرو می‌شوند. از این رو، ما در مقاله دیگری از غزال به تفصیل به فرآیندهای استراتژیک هلدینگ می‌پردازیم.
اهمیت طراحی فرآیندهای استراتژیک در سازمان‌های هلدینگ
از آن جهت که سازمان‌های هلدینگ (سازمان مادر) در حوزه‌های مختلف تجاری فعالیت می‌کنند و با فرآیندهای گوناگونی سَروکار دارند، برنامه ریزی، کنترل و هدایت همۀ این فرآیندها باید در راستای ارزش‌ها و اهداف هلدینگ انجام شوند. این مهم خود به تنهایی بزرگترین چالش پیشرو برای این سازمان‌های بزرگ است.
از سویی دیگر، ماهیت اصلی سازمان‌های هلدینگ بر ایجاد ارزشی مازاد بر مجموع ارزش تک تک واحدهای تابعه است. این ارزش آفرینی اولین قدم در تعیین استراتژی است. درحقیقت، می‌توان طراحی و پیاده سازی فرآیندهای استراتژیک در شرکت‌های هلدینگ را به عنوان مهمترین گام برای اداره این سازمانها دانست.
انواع فرآیندهای استراتژیک در سازمان‌های هلدینگ
براساس ویژگی‌های هر سازمان هلدینگ، مدیریت فرآیندهای استراتژیک به چهار حوزه زیر تقسیم می‌شوند:
- حوزه کسب و کار: به فرآیند تعاملات بین واحدهای تابعه مربوط است.
- حوزه مشتری: بر فرآیند ارزش آفرینی استوار است که هدفش جذب، حفظ و رشد مشتری است.
- حوزه پشتیبانی: در راستای مدیریت حقوقی، اداری و منابع انسانی واحدها و به طور کلی کنترل فرآیندهای سازمانی است.
- حوزه مالی: فعالیت‌هایش مربوط مدیریت سرمایه گذاری، مدیریت مالی، مهندسی مالی و مباحث پولی است.
حالا یک به یک در مورد چهار حوزه بالا صبحت می‌کنیم.
حوزه کسب و کار
در بسیاری از موارد فرهنگ‌ها و استراتژی‌های شرکت‌های تابعه در یک سازمان هلدینگ در یک مسیر واحد قرار ندارند. بنابراین، می‌توان از طریق ادغام اینگونه شرکت‌ها با واحدهای موفق، کاری کرد همۀ واحدها در مسیری پویا حرکت کنند. این ادغام می‌توان به الگوبرداری، تقویت همکاری، مدیریت دانش، مدیریت برند و مدیریت فناوری اطلاعات و از همه مهمتر به توسعه کسب و کار کمک کند.
فرآیندهای استراتژی مربوط به حوزه کسب و کار
فرایندهای این حوزه به شرح زیر هستند:
۱- مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات
تهیه و پردازش داده‌ها و ارائه اطلاعات مورد نیاز و تدوین نظام اطلاعاتی و پشتیبانی از سیستم‌های اطلاعاتی و شبکه مهمترین فعالیت‌های این بخش هستند. مدیریت فنآوری اطلاعات به عنوان مهمترین قسمت از فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ شناخته می‌شود.
۲- مدیریت دانش
از آن جهت که واحدهای تابعه نسبت به فرصت‌‌ها و تهدیدات بهتر می‌توانند نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند، در تصمیم گیری موفق‌تر هستند. مدیریت دانش در این بخش واسطه‌ای بین انتقال تجربیات موفق از واحدهای تابعه به واحد مدیریت استراتژیک در سازمان های هلدینگ است.
۳- الگوبردای (بهینه کاوی)
فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ باید در راستای الگوبرداری تدوین شوند. به این معنا که با شناسایی شرکت‌های تابعه موفق بتوان بهترین تجارب آنها را در دیگر واحدها پخش کرد. سپس به تحلیل فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب مشغول شد.
۴- مدیریت برند
این بخش همانطور که از نامش پیداست در راستای تقویت برند واحدهای تابعه و توسعه و عرضه محصولات تحت یک برند معتبر است. این مهم باید در انتها منجر به افزایش اعتبار برند شرکت هلدینگ شود.
۵- مدیریت ادغام
مدیریت ادغام به معنای دستیابی به اهداف مشترک از طریق تعاون (هم افزایی) و کاهش ریسک‌های تجاری است. درحقیقت، علت اصلی نارضایتی مشتریان و ناکامیها کارکنان به دلیل عدم اجرای مدیریت ادغام بوده است.
۶- فروش بین واحدی
بدین معناست که شرکت‌های تابعه در کنار فروش محصولات خود، باید محصولات دیگر واحدها را نیز به فروش برسانند. با این کار میزان فروش و جذب مشتری نیز افزایش می‌یابد. این فرآیند شامل معرفی محصولات دیگر واحدها در کنار محصول اصلی و معرفی مشتریان یک واحد تابعه به واحد دیگر است..
۷- مدیریت زنجیره تأمین
فرآیند برنامه ریزی، اجرا و کنترل عملیات در راستای تأمین کالاها و خدمات مشتریان بین واحدهای مختلف است.
حوزه مشتری
یکی از مهمترین حوزه‌‌ها در فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ، مشتری مداری است. درحقیقت، بقای هلدینگ و شرکت‌های تابعه به رضایت همیشگی مشتریان و جذب مشتریان جدید وابسته است.
فرآیندهای استراتژیک مربوط به حوزه مشتری
- حفظ: تضمین کیفیت، برطرف کردن اشکالات و بهبود تجربه مشتری
- جذب: توسعه برند، یافتن مخاطبان احتمالی و تبدیل آنها به مشتریان هدف
- رشد: شناسایی پرسونا مشتری (نیازها، طرز فکر و غیره) و ایجاد ارتباط قوی با او
- انتخاب: تعیین مشتریان هدف جهت ارائه ارزش قابل توجه به آنها
حوزه پشتیبانی
در مدیریت فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ باید به کنترل و پشتیبانی منابع انسانی توجه شود. در همه جای دنیا، مدیریت منابع انسانی به عنوان یک حوزه پشتیبانی در سازمانها عمل می‌کند. جهت دستیابی اهداف کلان سازمانی نیاز به برنامه ریزی برای هر واحد تابعه و تأیید آن توسط هلدینگ است.
فرآیندهای استراتژیک مربوط به حوزه پشتیبانی
فرایندهای این حوزه عبارتند از:
۱- تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه یکی از فرایندهای مهم در مدیریت استراتژیک هلدینگ‌ها است. این مهم به منظور طراحی و نوآوری در محصولات انجام می‌پذیرد. هر یک از شرکت‌های تابعه دارای تیمی از تحقیق و توسعه هستند که تحت نظارت سازمان مادر فعالیت می‌کنند.
۲- مدیریت برنامه ریزی
برنامه بخشی از فرآیند استراتژیک در سازمان های هلدینگ است که در نهایت به تهیه برنامه های کلان سازمان منجر می‌شود. این فرآیند شامل تدوین نظام سنجش عملکرد برنامه و بودجه، تدوین و تلفیق برنامه و بودجه، نظارت و کنترل بر اجرای برنامه و بودجه، تهیه و تدوین آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های تخصصی مورد نیاز، تدوین و بهسازی نظام بهره وری و نظارت کلان بر اجرای آن است.
۳ – مدیریت اداری و منابع انسانی
فرآیند مدیریت منابع انسانی در تمامی واحدهای تحت پوشش سازمان هلدینگ انجام می‌شود. البته این بدان معنا نیست که مثلا وظیفه جذب پرسنل هر واحد تابعه بر عهده هلدینگ است بلکه بیشتر بر روی جنبه‌های مدیریتی آن متمرکز است.
۴- مدیریت حقوقی
مدیریت حقوقی شامل فرآیندهایی از قبلی حل اختلافات، طرح و اقامه دعاوی و دفاع از حقوق، دعاوی و قراردادهای بین المللی و نگهداری و حفاظت اسناد و پرونده های حقوقی است.
حوزه مالی
در حوزه مالی آنالیز صورتهای مالی، مدیریت ورود و خروج سرمایه و وجوه نقدی کنترل می‌شوند. در این حوزه با بررسی وضعیت مالی و اقتصادی هر یک از واحدهای تابعه، منابع سودآوری محاسبه و مشخص می‌شوند. فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ در بخش مالی شامل مدیریت سرمایه گذاری، مدیریت مالی و مدیریت ریسک و سبد سهام هستند.
فرآیندهای استراتژیک مربوط به حوزه مالی
فرایندهای این حوزه شامل موارد زیر هستند:
۱- مدیریت مالی
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، کنترل ورودی و خروجی سرمایه و وجوه نقدی هر یک از شرکت‌های تابعه در این فرآیند انجام می‌پذیرد.
۲- مدیریت ریسک
در طی فرآیند تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، مواردی مانند انواع ریسک و بررسی آنها در هر یک از واحدهای تابعه انجام می‌شود.
۳- مدیریت سبد سهام
مدیریت سبد سهام بر طبق خرید و فروش سهام به منظور سودآوری بیشتر انجام می‌شود. فرآیندهای این بخش شامل تجزیه و تحلیل های مالی – اقتصادی واحدهای تابعه و استفاده از مدل‌های ترکیبی برای تعیین نوع سهام برحسب ریسک پذیری و بازدهی هستند.
۴- مدیریت سرمایه گذاری
این بخش وظیفه شناسایی چرخه عمر محصول را دارد. فرآیند مدیریت سرمایه گذاری شامل شناسایی فرصت‌های موجود، مطالعات راهبردی و ارزیابی‌های اقتصادی – تجاری هستند.
کلام آخر
فرآیندهای استراتژیک در سازمان های هلدینگ به منظور حل و فصل چالش‌های موجود در حوزه های مختلف تجاری تهیه و تدوین می‌شوند. این فرآیندها به شکلی استراتژیک و براساس اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تدوین می‌شوند. هدف نهایی، افزایش سود، حضور قدرتمند در بازار، برنامه ریزی و مدیریت بهینه و توسعه برند است.
